تفسیر آیه:
1 - مشرق و مغرب و نیز سایر جهت ها، تنها از آن خداوند است. و للّه المشرق و المغرب
مقصود از مشرق و مغرب می تواند جهت شرق و غرب باشد و نیز مراد از آن می تواند مکان شرق و غرب گرفته شود. تفریع «فاینما تولوا» بر «للّه المشرق و المغرب» گویای این است که: مراد از مشرق و مغرب - بنابر تفسیر نخست - همه جهات و - بنابر تفسیر دوم - همه مکانهاست.
2 - انسان، به هر ناحیه و جهتی رو کند رو به سوی خدا دارد. فأینما تولوا فثم وجه اللّه
چنانچه مقصود از مشرق و مغرب جهت باشد، عبارت «فأینما تولوا ...» به این معناست: «به هر سو و هر کجا روی کنید وجه خدا همان جاست».
3 - خداوند، تنها مالک همه مکانها و عرصه های گیتی است. و للّه المشرق و المغرب
برداشت فوق، بر این اساس است که مراد از مشرق و مغرب، مکان شرق و غرب باشد.
4 - هیچ مکانی فاقد حضور خداوند نیست. و للّه المشرق و المغرب فأینماه تولوا فثم وجه اللّه
بر اساس این که مشرق و مغرب کنایه از مکانها باشد، جمله «أینما تولوا ...» به این معناست: در هر مکانی که رو به خدا کنید و توجّه به جانب او داشته باشید، در همان جا وجه خداست; یعنی، او در همه مکانها حضور دارد.
5 - هستی، وجه و پرتوی از خداوند است. و للّه المشرق و المغرب فأینما تولوا فثم وجه اللّه
تفریع این حقیقت که: به هر جهتی و در هر مکانی روی آورید آن جا وجه خداست بر اینکه همه مکانها و جهتها ملک خداست، اشاره به این دارد که: مملوکهای خدا (هستی) وجه و پرتوی از اوست.
6 - در هر کجای زمین، می توان روی به خدا آورد و به عبادت و یاد او پرداخت. فأینما تولوا فثم وجه اللّه
«أینما» از اسمای شرط و جواب آن محذوف است و جمله «فثم وجه اللّه» جانشین آن می باشد. جمله با تقدیر آن چنین است: «أینما تولوا فلا جناح علیکم لان هناک وجه اللّه». (اقتباس از المیزان)
7 - خداوند، واسع (حقیقی نامحدود) و علیم (بسیار دانا) است. إن اللّه وسع علیم
8 - نامحدود بودن خداوند و علم فراگیر او، دلیل حضورش در همه مکانها و در تمامی جهات فأینما تولوا فثم وجه اللّه إن اللّه وسع علیم
جمله «إن اللّه ...» دلیل و علت حقیقتی است که در جمله قبل «فأینما ...» بیان شده است.
9 - مسلمانان، نباید به بهانه بازداشته شدن از ورود به مساجد، ذکر و عبادت خدا را ترک کنند. و من أظلم ممن منع مسجد اللّه ... للّه المشرق و المغرب
برداشت فوق، مقتضای ارتباط آیه مورد بحث با آیه قبل است.
10 - از امام باقر(ع) روایت شده که فرمود: «انزل اللّه هذه الآیة فی التطوع خاصة «فاینما تولوا فثم وجه اللّه ...» و صلّی رسول اللّه ایماءًا علی راحلته اینماتو جهت به حیث خرج الی خیبر و حین رجع من مکة و جعل الکعبة خلف ظهره;
خداوند این آیه (فاینما تولوا فثم وجه اللّه) را در خصوص نماز مستحبی نازل کرده است و رسول خدا(ص) در حالی که سوار مرکب خود بود و به این سوو آن سو می رفت، نمازهای [مستحبی] رابا اشاره به جا می آورد آن زمانی که به سوی خیبر رفت و آن زمانی که از مکّه مراجعت نمود و کعبه را پشت سرش قرار داد».
منبع: کتاب تفسیر راهنما
برای خواندن آیه های قرآن روزهای دیگر به این آدرس مراجعه کنید http://www.estekhdamnews.com/post/7376